Od 1 października 2025 roku zacznie obowiązywać w Polsce system kaucyjny. Wprowadzone nowelizacją ustawy kaucyjnej zmiany mają na celu doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego. Nowelizacja uwzględnia również postulaty branży dotyczące m.in. podążania kaucji za opakowaniem w całym łańcuchu sprzedaży, wyłączenie opakowań po produktach mlecznych czy wprowadzenia zharmonizowanego systemu oznakowania.

Zasady działania systemu:

• Przy zakupie napoju w opakowaniu z logotypem od klienta pobierana będzie kaucja. WAŻNE: kaucja zostanie doliczona do ceny napojów dopiero przy kasie,
• Wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem, będą pobierały kaucję. WAŻNE: nie ma tu znaczenia profil działalności danego sklepu tylko oferowane produkty,
• Opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane, logotypem systemu kaucyjnego. WAŻNE: nie będzie możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu,
• Kaucję będzie można odebrać przy zwrocie opakowania. WAŻNE: przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu,
• Opakowanie można będzie zwracać w dowolnym punkcie zbiórki - Obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy powyżej 200 m2, a małe sklepy poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystępować do systemu. WAŻNE: opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki,
• Wprowadzono wymóg utworzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym w każdej gminie. WAŻNE: możliwe będzie tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.

Jakie korzyści da wprowadzenie systemu?

• zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przez odpady opakowaniowe,
• zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych,
• zwiększenie poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych,
• stworzenie pozytywnych nawyków dot. segregowania odpadów.

Umocowanie w dyrektywie SUP

Podstawą do wprowadzenia w Polsce systemu kaucyjnego była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP).

Nałożyła ona na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia selektywnej zbiórki do celów recyklingu. Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach będą obowiązani osiągnąć określone poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu (77% od 2025 r. i 90% od 2029 r.).

Dodatkowo, dla butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będą obowiązani do zapewnienia, aby opakowania te, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami, zawierały udział wagowy wynoszący co najmniej: od 2025 r. – 25% tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu i od 2030 r. – 30% tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.

Zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansowali system kaucyjny. Wprowadzający, będą ponosili koszty związane m.in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów czy prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji. System będzie dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu. Ustawa dopuszcza funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego.